Szkoła Podstawowa nr 1 w Cieszynie
(rys historyczny)
Historia Szkoły Podstawowej nr 1 w Cieszynie sięga 1900-go roku. Wówczas to Macierz Szkolna Księstwa Cieszyńskiego utworzyła pierwszą na Śląsku Cieszyńskim Polską Szkołę Ludową. Powstała dzięki szczodrości dr. Stanisława Hassewicza z Warszawy, który przekazał na ten cel 12.000 koron. Mieściła się w prywatnym budynku Mattera przy ulicy Sydonii (obecnie ks. Świeżego). Kierownikiem szkoły został Jan Godłowski, zaś nauczycielami byli: Władysław Dorula, Franciszek Ścieszka i katecheta ks. Józef Londzin.
W 1901 r. cieszyński Wydział Gminny podjął uchwałę o budowie szkoły. W tym celu zakupiono od Józefa Pustelnika (kierownika poczty) grunt ogrodu pocztowego. Projekt budynku sporządził wiedeński architekt Wolschner, zaś plany budowy przygotował cieszyński mistrz budowlany Ludwik Kametz. Prace rozpoczęto w marcu 1904 r., a zakończono w czerwcu 1905 r.. Nadzorował je główny inżynier miasta dr Leonard Hulek. Koszt budowy obydwu gmachów wyniósł 570.222 korony. Dnia 18 września 1906 r. nastąpiło uroczyste otwarcie szkoły ludowej z niemieckim językiem nauczania, a w kilka miesięcy później sali gimnastycznej.
Po wybuchu I wojny światowej w 1914 r. w szkole mieściły się kwatery wojskowe. W 1920 r. po przejęciu władzy przez Polaków Komisja Szkolna Księstwa Cieszyńskiego kierowana przez Franciszka Popiołka usunęła z budynku szkołę ludową z niemieckim językiem nauczania i wprowadziła do jej pomieszczeń Polską Szkołę Ludową i Wydziałową dla dziewcząt (im. Marii Konopnickiej) i dla chłopców (im. Stanisława Hassewicza, im.Stanisława Konarskiego).
W 1939 r. wybuchła II wojna światowa. W budynku szkolnym zakwaterowano wojsko niemieckie. Kierownik polskiej szkoły, Franciszek Foltyn, zginął w obozie koncentracyjnym w Murnau. Jemu też poświęcona jest tablica pamiątkowa, mieszcząca się w powstałym w 1999 r. Gimnazjum nr 1. W latach okupacji 1941-1945 w tym budynku mieściła się niemiecka szkoła ludowa.
Dnia 3 maja 1945 r. wyzwolony został Cieszyn i ponownie otwarto szkołę polską. Organizował ją Jan Żebrok. W budynku obecnej Szkoły Podstawowej nr 1 mieściła się szkoła dla chłopców z kierownikiem Janem Sikorą, a w obe-cnym Gimnazjum nr 1 szkoła dla dziewcząt z kierownikiem Janem Foltynem.
Kolejnymi kierownikami szkoły byli: Jan Kuchejda, Henryk Fober, Władysław Olearczyk, Karol Wigłasz.
W 1957 r. nastąpiła zmiana w numeracji szkół, i tak powstała Szkoła nr 3 z kierownikiemJózefem Urbańczykiem i Szkoła nr 4, w której funkcję kierownika pełnił Jan Żyła. Od września 1967 r. kierownikiem Szkoły nr 4 został Józef Powada, a Szkołą nr 3 kierowali kolejno: Mścisława Olearczyk, a później Edward Cimała.
W 1976 r. decyzją Wydziału Oświaty Miejskiej Rady Narodowej nastąpiło połączenie obu szkół (nr 3 i nr 4) w Szkołę Podstawową nr 1 z dyrektorem Józefem Powadą. W 1977 r. w uznaniu osiągnięć w pracy z młodzieżą Minister Oświaty i Wychowania mianował szkołęSzkołą Sportową ze specjalizacją piłki koszykowej. Jej działalność trwała do 1991 r.
W 1978 r. za całokształt osiągnięć w pracy pedagogiczno-wychowawczej oraz za wyniki na szczeblu wojewódzkim i centralnym szkoła została odznaczona Medalem Komisji Edukacji Narodowej, nadanym przez Ministerstwo Oświaty i Wychowania.
W roku 1984 z inicjatywy dyrektora mgr. Józefa Powady rozpoczęto rozbudowę szkoły. Zakończono ją w 1989 r.. W ten oto sposób placówka wzbogaciła się o aulę i trzy sale lekcyjne.
Od stycznia 1988 r. stanowisko dyrektora szkoły, po odejściu na emeryturę dyrektora mgr. J. Powady, z wyboru Rady Pedagogicznej objęła mgr Maria Porzycka-Chlebek, która w 1997 r. przeszła na emeryturę.
Szkoła odnosiła sukcesy artystyczne, sportowe (pierwsze miejsce chóru szkolnego pod kierunkiem mgr Jadwigi Żyły-Sikory na Festiwalu Chórów Dziecięcych w Belgii w 1990 r., a także udział w Festiwalu w Nantes we Francji w 1991 r., udział reprezentacji szkoły w koszykówce pod kierunkiem mgr. Stanisława Żyły w Finale Mistrzostw Polski Szkół Podstawowych w 1993 r.) oraz notowała wiele osiągnięć uczniów w konkursach przedmiotowych.
Dnia 1 września 1997 r. dyrektorem „Jedynki” została z konkursu dr Urszula Mainka. W 1999 r. w części budynku szkoły powstało Gimnazjum nr 1 z dyrektorem mgr Dariuszem Niemcem na czele. Szkoła wierna tradycjom odnosi sukcesy naukowe, artystyczne, sportowe…
Dyrektorzy Szkoły Podstawowej nr 1 w Cieszynie w latach 1906-2006
- Karl Hussak
- Paul Patrizi
- Józef Wilczek
- Olga Hałasówna
- Paweł Heczko
- Władysława Kabieszówna
- Rudolf Zubek
- Rudolf Halfar
- Jan Wałaski
- Franciszek Foltyn
- Helena Malinowska
- Teofil Skrzypek
- Jan Foltyn
- Jan Sikora
- Jan Kuchejda
- Henryk Fober
- Władysław Olearczyk
- Józef Urbańczyk
- Karol Wigłasz
- Jan Żyła
- Mcisława Olearczyk
- Edward Cimała
- Józef Powada
- Maria Chlebek-Porzycka
- Urszula Mainka
- Grażyna Jabłońska